Stańcie się jako dzieci

Do głowy trafiają mi różne myśli. Najczęściej obawiam się, że są one bzdurne i krańcowo liche. Dlatego z wielką rozkoszą wyczytuję w książkach różnych mądrych ludzi, że to, co przyszło mi do głowy, oni również – dawno, dawno przede mną – pomyśleli (Poczucie, że coś odkrywamy w humanistyce, wynika dziś tylko z naszych braków w oczytaniu – R. Kapuściński).

Przed kilkoma dniami zacząłem czytać Komentarz psychologiczny do Tybetańskiej Księgi Wielkiego Wyzwolenia Carla Gustava Junga. Uczeń Freuda pisze w nim: W przeciwieństwie do zalecenia Chrystusa wierni próbują pozostać dziećmi, zamiast stać się jak dzieci. I dalej: Z drugiej strony człowiek wierzący z czysto sentymentalnych względów próbuje zachować pierwotny stan duchowy. Nie jest skłonny do wyrzeczenia się prymitywnego, infantylnego związku ze stworzonymi przez umysł, hipostazowymi postaciami, pragnie nadal cieszyć się pewnością i bezpieczeństwem, w którym pieczę nad nim sprawują potężni, odpowiedzialni i dobrzy rodzice (…) W ten sposób ludzie wierzący pozostają dziećmi, miast stać się jako dzieci, i nie zdobywają życia, ponieważ nigdy go nie stracili.

Nieraz zastanawiałem się, jaka jest różnica pomiędzy Bogiem, którego czczą chrześcijanie, a Światowidem, Ozyrysem albo Zeusem. Otóż różnicy pomiędzy nimi nie ma żadnej. Bóg chrześcijan, podobnie jak bogowie sprzed tysiącleci, ma „za zadanie” spełniać ludzkie zachcianki: zachować człowieka w zdrowiu, w powodzeniu, w dostatku (raczej w tym materialnym niż duchowym) i – naturalnie – w nieśmiertelności. O to przecież chrześcijanie się modlą.

Nieraz spotykałem ludzi, którzy twierdzili, że są wrogami Kościoła, księży i obrazu Boga, który ci głoszą, ale, pomimo tej całej negacji, w życie pozagrobowe wierzą jak najbardziej (naturalnie takie z ciał zmartwychwstaniem). Opowiadali mi, że w życie pozagrobowe wierzą, bo jakoś trudno im pogodzić się z myślą o tym, że śmierć oznacza kres wszystkiego. Ot co, taka infantylna, ze wszech miar dziecinna kombinacja ego, utylitaryzm w czystej postaci. Ludzie ci ufali też, że – mimo iż Boga chrześcijan nie ma – istnieje przy nich jakaś nieziemska siła, która nad nimi czuwa i prowadzi ich po krętych ścieżkach życia.

A Jung pisze też: Tymczasem Jezus to błyskotliwy przykład kogoś, kto głosił coś innego niż religia swych ojców.

Myślę więc, że zaparcie się siebie, które postulował mędrzec z Nazeretu (Mt 16, 24) polega też na porzuceniu przekonania o tym, że Bóg jest siłą, dzięki której życie będzie upływało nam w miarę lekko i przyjemnie; że jest on mocą sprawczą naszego szczęścia. Chociaż… Wiem, wiem… Fajnie żyć w przekonaniu, że gdzieś tam, w bliżej nieokreślonych zaświatach, czuwa nad nami ktoś, kto wszystko może i we wszystkim nam pomoże. Dla mnie taka wiara jest krańcowo żałosna.

Stańmy się jako dzieci!